Δημογεροντία
Ο θεσμός των «δημογεροντιών» στην Κρήτη ίσχυσε στα τελευταία σαράντα χρόνια της τουρκικής κυριαρχίας (1858-1900). Πρόκειται για ένα μόρφωμα θεσμού κοινοτικής αυτοδιοίκησης, στα πλαίσια των προνομίων που παρείχαν οι Οθωμανοί στους Χριστιανικούς κυρίως πληθυσμούς για να αποφύγουν την έξαρση των εθνικού χαρακτήρα επαναστατικών εξεγέρσεων. Γράφει για αυτόν τον θεσμό η Κάλλια Καλλιατάκη – Μερτικοπούλου: Η κοινοτική αυτοδιοίκηση των Χριστιανών της Κρήτης, παρά τις υποσχέσεις του Πορθητή Κιοπρουλή, κατακτήθηκε αργοπορημένα και δύσκολα, σε σύγκριση προς τις υπόλοιπες επαρχίες της Αυτοκρατορίας. Προεστώτες, πρόκριτοι, πρωτόγεροι και συμβούλια γερόντων μνημονεύονται από την πρώιμη τουρκοκρατία, αλλά τακτικά συγκροτημένα δημογεροντιακά σώματα ελλείπουν. Ο δημογεροντιακός θεσμός αναγνωρίσθηκε επίσημα το 1858, οπότε συστήθηκαν στις έδρες των τριών τμημάτων, δηλαδή στα Χανιά, το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο, οι χριστιανικές και μουσουλμανικές κεντρικές δημογεροντίες, με εκπροσώπους των πόλεων και των επαρχιών. Στη δικαιοδοσία των δημογεροντιών αναγόταν η επίλυση προβλημάτων οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου, καθώς και η επιστασία κοινωφελών καταστημάτων, σχολείων, νοσοκομείων κ.α. Οι δημογεροντίες παρενέβαιναν και στη διαχείριση των ορφανικών περιουσιών (μέσω της Χριστιανικής Ορφανικής Τραπέζης.) Συγκεκριμένα επιτρόπευαν τα ορφανά από πατέρα ανήλικα παιδιά και διακανόνιζαν τα περιουσιακά τους στοιχεία μέχρι να ενηλικιωθούν. Το αρχείο της Δημογεροντίας Ηρακλείου απεικονίζει ακριβώς το σύνολο αυτών των δραστηριοτήτων και την βήμα προς βήμα εξέλιξή τους από το 1858 έως το 1900 περίπου.ς.
Κωδικός Τεκμηρίου | Είδος Εγγράφου | Περιγραφή | Ημερομηνία Τεκμηρίου | Τοποθεσία | Κύρια ονόματα | Αριθμός Σελίδων |
---|---|---|---|---|---|---|
37775_1 | Αναφορά | Αναφορά του Ευσταθίου, υιού του αποθανόντος Ιω. Σεγρεδάκη και λοιπή αλληλογραφία, για κληρονομική του υπόθεση. Συναποτελείται από τα α.α. 1, 2, 3. |
1/7/1869 | Μητρόπολη | Σεγραδάκης Ιωάννης, Ευστάθιος | 1 |
46226_1 | Αίτηση | Αίτηση της Βασιλικής Μανουσοπούλας προς την Δημογεροντία Ηρακλείου, για την κατάθεση χρημάτων στην Ορφανική Τράπεζα για τοκισμό. |
1/4/1871 | Σκαλάνι | Αλεξοπούλα Ειρήνη | 2 |
60776_1 | Επιστολή | Επιστολή Διοικητή Ηρακλείου προς το Μητροπολίτη Κρήτης με την οποία αποδοκιμάζεται η συμμετοχή του Ηγουμένου Μονής Γοργολαϊνη σε ψήφισμα κατοίκων του Δήμου Κρουσώνα ενάντια σε επιβληθέντα εκ της Διοικήσεως δημοτικό φόρο. |
12/1/1881 (;) | Ηράκλειο | Χουσεΐν Μπέης | 1 |
58436_1 | Επιστολή | Επιστολή της Δημογεροντίας Ηρακλείου προς την Εφορεία των Σχολείων Ηρακλείου για το ζήτημα της χρηματοδότησης των Σχολείων. |
1885 | Ηράκλειο | 2 | |
43865_1 | Πρακτικό | 1900 | Πλήθος Οικισμών | Πλήθος Ονομάτων | 39 | |
47970_1 | Εντολή | Εντολή της Δημογεροντίας Ηρακλείου προς την Διεύθυνση της Ορφανικής Τραπέζης, για την καταβολή ποσού στον Γεώργιο Β. Κασαπάκη, εκ της μερίδος του. |
1/6/1872 | Ροδιά | Κασαπάκης Γεώργιος | 1 |
48229_1 | Εντολή | Εντολή της Δημογεροντίας Ηρακλείου προς την Διεύθυνση της Ορφανικής Τραπέζης, για την καταβολή ποσού στην Παπαδιά, θυγατέρα του αποθανόντος Ν. Ζουρίδη, εκ της μερίδος της. |
2/1/1873 | Ασκοί | Ζουρίδης Νικ. Παπαδιά | 1 |
40101_1 | Συνεδριάσεις Χριστιανικής Δημογεροντίας Ηρακλείου 1 έως 186. |
257 | ||||
7715_1 | Αναφορά | Αναφορά της Δημογεροντίας Λασιθίου προς την Δημογεροντία Ηρακλείου, για το ζήτημα της αξιοποίησης της περιουσίας αποθανόντος Κων. Ντραντά, προς το Φιλόπτωχο Νοσοκομείο Ηρακλείου. |
26/1/1871 | Κριτσά | Ντραντάς Κων. | 2 |
5650_1 | Αίτηση | Αίτηση της Μαρίας Τζαγκαροπούλας προς την Δημογεροντία για τη δημιουργία λογαριασμού επ' ονόματί της στην Ορφανική Τράπεζα, προς κατάθεση χρημάτων. |
1/10/1870 | Αλεξάνδρεια | Τζαγκαροπούλα Μαρία | 1 |